رنگ در فتوشاپ

در واقع مدیریت رنگ به طور کلی دانشی است که نحوه کار با رنگ ها در تکنولوژی های مختلف از لحظه تولید تا استفاده در دستگاه های مختلف را کنترل می کند. شما بارها تصویری را اسکن یا عکاسی کردید و هنگام چا پ یا ارایه آن و یا حتی هنگامی که تصویر را در نرم افزاری خاص مانند فتوشاپ باز می کنید مشاهده کردید که رنگ ها دگرگون شده و چیزی که اسکن شده با چیزی که چاپ شده اختلاف فاحشی دارد. و یا اینکه تصاویری که در نمایشگر دوربین زیبا به نظر می‌رسید بعد از باز شدن در کامپیوتر بسیار رنگ پریده به نظر می رسد. خیلی وقت ها این اشکالات ما را کلافه کرده و یا از ادامه کار منصرف شده ایم. و همیشه این سوال در ذهن ما بوده که چرا رنگ ها آنطوری که می بینیم نیست؟
رنگ چیست :

به طور کلی رنگ یک ادراک است که حاصل فرآیند بازتاب نور از یک شی و ثبت آن درون مغز و ذهن ما که مشاهده گر هستیم، می باشد. تفریباً همه با بخش نورهای مرئی طیف امواج اشنا هستیم که از طول موج ۳۸۰ تا ۷۲۰ را در بر می گیرد و از رنگ بنفش با طول موج ۳۸۰ تا قرمز با طول موج ۷۲۰ قرار دارند. دانشمندان این امواج مرئی را به ۳ بخش کلی “قرمزها، سبزها، آبی ها” تقسیم بندی کرده اند. و دلیل آن بر اساس کاهش طول موج و افزایش انرژی این طول موجها و همچنین توانایی سلول های عصبی بینایی انسان است که ۳ نوع سلول برای تشخیص رنگ دارد.

نور سه خصلت مهم دارد:

روشنی (Lightness) : کمیت یا اندازه نور را توصیف می کند، در واقع بیان گر تعداد فوتون هایی است که به چشم ما می رسد.

فام (Hue): فام از خصلت و کیفیات رنگ است که به واسطه آن ما طول موج قالب در آن نور را شناسایی می کنیم. اگر بخواهیم ساده تر بگوییم، در واقع فام همان خصلتی است که ما به محض دیدن آن نور به آن نسبت می دهیم. مثلا تا نور را می بینیم می فهمیم که آن نور سبز است.

اشباع (Saturation): میزان خلوص یک طول موج، یا میزان فاصله آن با خاکستری. در واقع طول موجی که میزان آلودگی طول موجهای دیگر در ان کمتر است خالص تر است.

وقتی از مدرنگ یا سیستم رنگ صحبت می کنیم. در اصل در مورد چگونگی ایجاد رنگ صحبت می کنیم. در دنیای دیجیتال برای تعریف رنگ از اعداد استفاده می کنیم به عبارتی برای اینکه به یک پیکسل که کوچکترین قسمت یک صفحه نمایشگر است، بفهمانیم که باید چه رنگ را به نمایش بگذارد، از یک سری اعداد استفاده کنیم. هر رنگ در دنیای دیجیتال یک کد رنگ دارد که از ۶ رقم تشکیل شده و به صورت fdcd06 # نمایش داده می شود. هر رقم در سیسستم هگزا دسیمال ( اعداد بر مبنای ۱۶) می باشد و هر دو عدد میزان یک از رنگ ها قرمز، آبی و سبز را نشان می دهد. (تمام رنگ های دیجیتالی از ادغام سه رنگ اصلی قرمز، آبی و سبز با نسبت های مختلف تشکیل شده اند). در هر مد رنگ، روش به وجود آمدن این کد رنگ و رنگ مربوط به آن متفاوت است و هر کدام هم کابرد خاصی دارند.
مد رنگ در فتوشاپ



اگر به گزینه mode درمنوی Image نگاهی بیاندازید خواهید دید که هشت مد رنگ در برنامه فتوشاپ در دسترس است که عبارتند از

RGB Color mode



مد رنگ RGB
برای ایجاد یک رنگ در این مد رنگ از سه کانال قرمز (Red) ، سبز (Green) و آبی (Blue) استفاده می شود که هر کانال یک عدد در دامنه ۰ تا ۲۵۵ می گیرید و بر اساس آن میزان رنگ آن کانال مشخص می شود. برای مثال برای رنگ قرمز داریم (RGB:(255,0,0 و برای رنگ زرد داریم (RGB:(255,255,0 . از این مد رنگ برای ایجاد رنگ در تجهیزات دیجیتالی استفاده می شود در واقع تجهیزات نمایشی برای نمایش هر عنصری ابتدا رنگ های آن را به مد RGB بر می گردانند و آن را نمایش می دهند به این صورت که ابتدا کد رنگ به صورت ۲۴ بیت (۸*۳ کانال رنگ) ترجمه شده و به عنوان داده برای هر پیکسل استفاده می شود. با این ۲۴ بیت می توان بیش از ۱۶ میلیون رنگ تولید کرد بنابراین طراحان وقتی از این مد رنگ استفاده می کنند که بخواهند یک طرح دیجیتالی ایجاد ( مانند طراحی یک بنر برای وب سایت). هر چند که RGB مد رنگی استانداردی می باشد اما کیفیت رنگ مورد نمایش به سخت افزار و کارت گرافیک شما بستگی دارد و لذا فتوشاپ با توجه به سخت افزار تنظیمات را تغییر داده و بهترین و نزدیکترین نمایش رنگ را انتخاب می نماید .

CMYK Color mode


مد رنگ CMYK

برای ایجاد رنگ در این مد از چهار کانال رنگ آبی فیروزه ای( Cyan)، ارغوانی(Magenta)، زرد(Yellow) و مشکی(Key) که هر کانال عددی در دامنه‌ی ۰ تا ۱۰۰ بر حسب درصد می‌پذیرد. اگر به پرینتر های رنگی جوهر افشان نگاهی بیاندازید چهار مخزن رنگی با همین نام در آنها وجود دارد. این مد رنگ، کیفیت رنگ بالایی دارد برای همین برای کارهای چاپی مانند پوستر، مجله، کارت ویزیت و غیره مناسب است. این مد رنگ از عمق ۱۶ بیت نیز پشتیبانی می کند ( در مد رنگ RGB در عمق رنگ ۱۶ بیت بیشتر رنگ ها باز تولید می شوند). تقریبا اکثر افکت های برنامه فتوشاپ در حالت RGB ( و عمق رنگ ۸ بیت) فعال بوده و در مد رنگ CMYK می‌باشند پس چنانچه قصد دارید از افکت های فتوشاپ استفاده کنید بهتر است طرحتان را روی مد رنگ RGB تنظیم نموده و در پایان کار مد رنگ را به حالت CMYK تبدیل کنید.

Lab Color mode



مد رنگ LAB

این مد رنگ، یک سیستم اندازه گیری رنگ قدیمی است که در سال ۱۹۳۹ در فرانسه برایابداع شد و هدف آن اندازه گیری رنگ بر اساس درک بصری بود شبیه ترین رنگها را نسبت به دید انسان تولید می کند. یعنی رنگ هایی که در این مد رنگ تولید می شوند نزدیک به همان رنگی است که چشم انسان می بیند. Lab یک مد رنگ کامل است که مدرنگ های RGB و CMYK از زیر مجموعه های آن می باشند. در این مد رنگ از سه کانال برای ساخت رنگ استفاده می شود. محور lightness (L) : که در دامنه صفر تاصد قابل تغییر می باشد ،Green-red axis (a) و blue-yellow axis (b) که در دامنه ۱۲۷+ تا ۱۲۸- متغیرند. این مد رنگ همچنین یک حالت واسط برای تبدیل مد های رنگی است یعنی وقتی بخواهیم یک مد رنگ را به مد رنگ دیگری ببریم مد رنگ اولیه ابتدا به صورت مد رنگ lab تبدیل می شود چرا که این مد رنگ، به تجهیز و سخت افزار وابسته نبوده و یک مد رنگ استاندارد است.همچنین برای تعیی رنگ یا رنگ سنجی از این مد رنگ استفاده می کنند ( کد رنگ ها را به صورت Lab بیان می کنند). از این مد رنگ می توان برای تطبیق رنگ های واقعی با تصاویر پرینت شده، تطبیق رنگ پارچه در کاتالوگ یا وب سایت استفاده نمود. تصاویر با مد رنگ Lab را می توانید به صورت Photoshop EPS, Large Document Format (PSB), PDF, Photoshop Raw, TIFF, Photoshop DCS 1.0, or Photoshop DCS 2.0 formats ذخیره کنید . تصاویر با مد Lab و دارای عمق رنگ ۴۸ بیت (۱۶ bits per channel) را می توان به فرمت های Large Document Format (PSB), Photoshop PDF, Photoshop Raw, or TIFF formats ذخیره نمود . دقت کنید که فرمت های DCS 1.0 و DCS 2.0 هنگام اجرا تبدیل به مد CMYK می شوند.

Bitmap mode





این مد رنگی در واقع دو جوهر سیاه و سفید را برای تولید رنگ هایی برای پیکسل های یک تصویر ترکیب می کند . تصاویر موجود در این مد را bitmapped 1-bit images می نامند زیرا عمق بیت آن ها یک می باشد. در جلسه بعد سایر مدهای رنگ را توضیح خواهم داد. استفاده از رنگ های ایمن برای وب نیز از این دست رنگ ها محسوب می شود زیرا حجم کمتری را در پی داشته و در عین حال سرعت بارگزاری صفحات وب را افزایش می دهد این در حالی است که کیفیت این دست تصاویر به نسبت سایر مد های رنگی نظیر CMYK پایین تر است .

Grayscale mode



مد رنگ Grayscale

مد Grayscale برای تصاویر سیاه و سفید به کار می رود. هر پیکسل یک گستره رنگ از ۰ برای سیاه تا ۲۵۶ برای سفید دریافت می کند. این مد رنگ با توجه به کیفیت خوبی که دارد، برای کارهای چاپی مناسب است.

Duotone mode



مد Duotone که در واقع با ایجاد دامنه های گوناگون رنگی از یک تا چهار یعنی monotone (تک رنگ)، duotone (دو رنگ)، tritone (سه رنگ) و quadtone (چهار رنگ) به ایجاد رنگ های سفارشی کمک می کند. در امور چاپ برای ایجاد تصاویر تک رنگ ، دو رنگ ، سه رنگ و چهار رنگ قابل استفاده می باشد . به بیان دیگر فتوشاپ به شما این اجازه را می دهد تا تصویر خود را به صورت تک رنگ، دو، سه یا چها رنگ تبدیل کنید (به عنوان مثال برای چاپ تراکت دو رنگ). Monotones که در واقع همان رنگ خاکستری است.

Indexed Color mode



مد رنگ Indexed

تصاویر در مد Indexed Color با استفاده از ۲۵۶ رنگ و با عمق رنگ ۸ بیت را ایجاد می شوند . در این مد ، فتوشاپ بر اساس رنگ ها موجود در تصویر، جدول رنگی با ۲۵۶ رنگ تولید می کند. در این مد، اطلاعات رنگ تصویر مستقیما در پیکسل ها وجود ندارد بلکه هر پیکسل حاوی یک عدد است که هر عدد به رنگی در این جدول اشاره می کند و ز این رو شاخص دار یا Indexed Color خوانده می شود . در این حالت به جای اینکه اطلاعات رنگ هر پیکسل ذخیره شود، جدول رنگ ذخیره می شود که به مراتب حجم بسیاری کمتری را نسبت به زمانی که هر تصویر به شخصه کانال ها رنگی خود را نگه می دارد اشغال خواهد نمود . لذا حجم تصاویر با این مد رنگ به شدت کاهش می یابد برای ویرایش تصاویر در این مد نیز می توانید ابتدا تصویر را به مد RGB برده و سپس به مد Indexed Color برگردانید . تصاویر موجود در این مد با فرمت های BMP, GIF, Photoshop EPS, Large Document Format (PSB), PCX, Photoshop PDF, Photoshop Raw, Photoshop 2.0, PICT, PNG, Targa, or TIFF formats ذخیره می شوند . گفتنی است TIFF فرمت استاندارد تصاویر چاپی می باشد. PNG نیز فرمت پرکاربرد تصاویر موجود در وب است. Targa نیز با حذف کانال های آلفا کاربرد بسیار زیادی در صنعت ویرایش تصاویر دارد. از این کانال بیشتر برای تصاویر متحرک (فرمت GIF) استفاده می شود

Multichannel mode



مد رنگ Multichannel

این مد رنگ نیز مانند مد رنگ RGB یا CMYK مورنگی با چند کانال رنگ ۸ بیتی است. در این مود رنگ می توانیم نام هر کانال و رنگ آن را به دلخواه تنظیم کنیم. امروزه، بسياري از تصاوير علمي و فضايي به شکل «false color» ايجاد مي شوند که ممکن است کانال ها، ترکيبي از رادار، مادون قرمز و ماوراء بنفش، به علاوه رنگ هاي گوناگوني از نور مرئي باشند. برخی عکاسان، براي ترکيب عکس هاي مادون قرمز و طيف مرئي به منظور ايجاد آثار سوررئال زيبا از حالت Multichannel استفاده مي کنند.
معمولاً از Multichannel به عنوان يک گام مياني براي تصاوير پيچيده spot color استفاده مي کنيم. به عنوان مثال، شما مي توانيد از آن براي ذخيره کردن کانال هاي اضافي براي transparency maskها يا selection در ساير تصاوير استفاده کنيد. تنها گزينه شما براي ذخيره کردن تصاوير Multichannel در فتوشاپ محدود به فرمت هاي Format Raw,Large Document و DCS است.
پروفایل رنگ چیست؟



پروفایل رنگ در فتوشاپ

پروفایلها در واقع شناسه های رنگی هستند که خصلت های رنگی که قرار است به یکدیگر تبدیل شوند را به دستگاه های مختلف می شناسانند. مثلاً پروفایل پرینتر Epson شما Epson cmyk glosyy مخصوص همان چاپگر و پروفایل دوربین ۶۰D شما Canon EOS 60D Generic است می تواند رنگ های طبیعی که در مانیتور دوربین می دیدید را در مانیتور حرفه ای شما نمایش دهد. وقتی ما قرار است تصویری را چاپ کنیم بهتر است که با چاپگر خود هماهنگ کرده و شناسه چاپگر را ضمیمه فایل خود کنیم تا رنگه ایی که چاپگر توانایی چاپ آن را دارد را قبل از چاپ در مانیتور حرفه ای خود ببینیم.
پروفایل ها دو دسته هستند :
اختصاصی: هر دستگاه پروفایل خاص خود را دارد که در جای دیگر و دستگاه دیگر کاربرد ندارد. مثل پروفایل مخصوص اپل
عمومی: بعضی از شرکت های مدیریت رنگ در دنیا تحت تاثیر شرایط استاندارد پروفایل هایی را تولید کردند و در اختیار بقیه قرار دادند. مانند پروفایل های ادوبی
مهم ترین بخش هر پروفایل گاموت (Gamut) آن پروفایل است. گاموت در واقع قدرت رنگی دستگاهی است که قرار است رنگ را بازتولید کند. چه دوربین عکاسی باشد چه یک چاپگر ، مانیتور و یا یک اسکنر. دستگاهها دارای گاموت های مختلفی هستند.

فضاهای رنگی: فضاهایی هستند که در ان باز تولید رنگی صورت میپذیرد. مانند RGB در دوربین های دیجیتال و CMYK در سیستمهای چاپ ۴ رنگ.

فضاهای رنگی: فضاهایی هستند که در ان باز تولید رنگی صورت میپذیرد. مانند RGB در دوربینهای دیجیتال و CMYK در سیستمهای چاپ ۴ رنگ.
ColorMatch : به حدی گاموت این فضای رنگی بزرگ است که تقریبا هیچ دستگاهی قادر به بازتولید رنگی این فضا نیست.
ProPhoto : دارای بزرگترین قدرت رنگی است که دستگاههای اندکی مانند دوربینهای PhaseOne میتوانند از این فضای رنگی استفاده کنند.
Adobe RGB : فضای رنگی است که بیشتر دوربینهای دیجیتال و مانیتورهای حرفه ای از ان برای نشان دادن بیشتر رنگها استفاده میکنند.
Apple RGB : مختص محصولات شرکت اپل است که طرفداران زیادی هم در بین گرافیستها دارد.
sRGB: تمام مانیتورها و تلویزیون ها از این فضای رنگی برای نمایش استفاده می کنند.

در روی سریرگ هر سند یا فایلی که در برنامه فتوشاپ باز می کنید ( شکل زیر) می توانید اطلاعات مربوط به رنگ آن مانند فضای رنگ، عمق رنگ، پروفایل رنگ و غیره … را ببینید.